อำเภอหาดใหญ่ไม่เห็นมีทะเล ทำไมถึงชื่อหาดใหญ่?

Answer 1

หาดใหญ่
ความหมายแรกก็คือ หาดทรายขนาดใหญ่ค่ะ
หลักฐานที่นำมาสนับสนุนได้ดีก็คือ ในปี ๒๔๑๕ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ ได้เสด็จกลับจากการประพาสอินเดีย เสด็จขึ้นบกที่ไทรบุรี ไปสงขลา ทรงแวะประทับแรมที่ “หาดทรายใหญ่” ริมคลองอู่ตะเภา ท่าหาดใหญ่
ผู้หลักผู้ใหญ่ของเมืองหาดใหญ่หลายท่านจำกันได้และเล่าสู่กันฟังว่า หาดทรายในคลองอู่ตะเภา บริเวณหลังที่ว่าการอำเภอหาดใหญ่ในปัจจุบัน ยามหน้าแล้งนั้นกว้างใหญ่มาก เคยเป็นตลาดนัดใหญ่มาแต่โบราณกาล ขนาดมีเรือใหญ่มาจอดไม่ต่ำกว่าครั้งละ ๕๐ ลำ จนกระทั่งสงครามโลกครั้งที่ ๒ เมื่อญี่ปุ่นสร้างสะพานข้ามคลองอู่ตะเภา ตรงบริเวณใกล้ที่ว่าการอำเภอ ตลาดนัดที่เคยเป็นชุมชนและชุมทางของคนค้าคนขาย จากต้นน้ำถึงปลายน้ำของคนรอบทะเลสาบ ของคนที่อยู่ชายฝั่งอ่าวไทยเรื่อยลงไปถึงปัตตานี นราธิวาส และชุมทางของคนค้าคนขายในเขตป่าเขาด้านตะวันตกและด้านใต้ของหาดใหญ่ เพื่อซื้อขายแลกเปลี่ยนของป่า อย่างน้ำผึ้งชัน สัตว์ป่า สมุนไพร ของพื้นราบ อย่างข้าว น้ำตาลโตนด หม้อไห และของทะเล อย่าง กุ้ง ปลา และเกลือ เป็นต้น ต้องซบเซาจนหมดไป เพราะผู้คนหันมาติดต่อกันทางบกมากขึ้น แม้หาดทรายก็ถูกดูดเอาไปขาย เพราะทรายมีคุณภาพดีเหมาะในการใช้ก่อสร้าง ซึ่งเพิ่มขึ้นตามความเจริญเติบโตของบ้านเมือง
หลักฐานจากพงศาวดาร จากคำบอกเล่า และจากที่เคยเห็นกันจริงๆ น่าจะยุติได้ว่า ชื่อ “หาดใหญ่” มาจากหาดทรายใหญ่ในคลองอู่ตะเภา

ความหมายที่สอง กร่อนมากจากคำว่า “มะหาดใหญ่”
มีหลักฐานกล่าวหนักแน่นถึงคำว่า หาดใหญ่ กร่อนมาจากคำว่า “มะหาดใหญ่” ตามภาษาพูดของชาวใต้ที่ชอบพูดสั้นๆ
“มะหาด” เป็นไม้ใหญ่ประเภทขนุนค่ะ
ที่มาของคำว่า “หาดใหญ่” มาจากการที่มีต้นมะหาดขนุนขนาดใหญ่ให้ผู้คนใช้หลบแดดอยู่ริมฝั่งคลองเตย (ลำห้วยสายหนึ่งที่ไหลคดเคี้ยวผ่านเมืองหาดใหญ่) ช่วงปลายถนนนิพัทธ์อุทิศ ๓ มาต่อกับถนนศรีภูวนารถ

คนเก่าแก่ที่เคยอยู่ริมคลองอู่ตะเภา ยังเล่าว่า บ้านริมคลองอู่ตะเภาที่มีเสาเรือนทำจากไม้มะหาด ยังมีเหลือให้เห็น สมัยก่อนผู้คนที่มาจากวังพา เวลามาตลาดนัดหาดใหญ่เขาจะหมายตาต้นมะหาดใหญ่ ที่ชายคลองอู่ตะเภาฝั่งตรงข้ามกับหาดเป็นเป้าหมาย ตั้งแต่เดินตัดทุ่งมาควนลังเลยทีเดียว ต้นมะหาดต้นนี้ ได้ล้มลงฝังตัวอยู่ในคลอง เมื่อมีการดูดทรายไปขายจนตลิ่งพังลง และคิดว่า ถ้าขุดบริเวณนั้นดูก็จะต้องพบต้นมะหาดต้นนี้
ท่านเหล่านั้นเชื่อว่า ชื่อหาดใหญ่ ท่าหาดใหญ่ ทุ่งหาดใหญ่ น่าจะมาจากคำว่า''มะหาดใหญ่''เป็นหลักค่ะ เช่นเดียวกับชื่อท่าอื่นๆ ใกล้เคียง เช่น ท่าเคียน ท่าพันตัน รวมทั้งท่าที่อยู่เหนือน้ำไปทางทิศใต้ คือ ท่าโพธิ์ ท่าข่อย ซึ่งต่างก็เป็นชื่อต้นไม้

***คำถามที่ว่า ชื่อหาดใหญ่มาจากอะไรแน่ คำตอบที่ตรงจุดคงไม่มี จะมีก็เพียงแต่ว่าเวลาและสายน้ำแห่งคลองอู่ตะเภาได้กลบ, เกลื่อน และกลมกลืน หาดทรายใหญ่ กับ มะหาดใหญ่ เข้าด้วยกันเป็นหนึ่งเดียว ทั้งรูปธรรมและนามธรรมเข้าด้วยกันกลายเป็น''หาดใหญ่'' ค่ะ

รายละเอียดศึกษาได้จากที่นี่ค่ะhttp://www.khlong-u-taphao.com/index.php?file=forum&obj=forum.view(cat_id=hypc_0,id=5)&PHPSESSID=4d33ae652916da95a95858ee724
แผนที่จ.สงขลาและอ.หาดใหญ่ค่ะ
http://www.moohin.com/cgi-bin/sp.pl?img1=http://www.moohin.com/073/map/3238.gif

Answer 2

ข้างบนเขาตอบกันกระจ่างแล้ว
เพียงแต่อยากจะแถมว่า
โดยสภาพภูมิศาสตร์แล้ว
หาดใหญ่คือพื้นที่ราบเชิงเขา
ริมทะเลสาบ ดังนั้นเมื่อถึงหน้าน้ำ
น้ำจากภูเขาจะไหล่บ่ามา ดินแดนแถบนี้ก็จะกลายเป็น
ทีพักน้ำก่อนไหลสู่ทะเลสาบ
หาดใหญ่สมัยก่อนจะมีธารน้ำหลายสาย
เดี่ยวนี้ก็ยังพอมีซากอยู่(ซากลำธารหน่ะ)
ส่วนที่ดอนริมคลอง ก็จะกลายเป็นตลาดกลาง
เพราะพ่อค้าแถบทะเลหลวงที่หาของทะเลก็จะนำกุ้งหอยปูปลามาขาย
พวกหาปลาน้ำจึดริมทะเลสาบ ก็จะเอาสินค้าใส่เรือมาขาย
ชาวป่าชาวดงแถบภูเขาอันเป็นต้นน้ำลำธารก็จะหาของป่ามาขาย
โดยล่องเรือลงมา
หาดใหญ่จึงเป็นศูนย์การค้าโดยธรรมชาติมาตั้งแต่โบราณ
วันนี้ หาดใหญ่ก็ยังเป็นศูนย์การค้า โดยมีสินค้าจากภาคเหนือ ภาคอีสาน
พม่า ยูนาน และท้องถิ่นประปราย โดยมีลูกค้าเป็นชาวมาเลย์และสิงคโปร์ครับ

Answer 3

หาดใหญ่ เป็นชื่อรวมของหมู่บ้านโคกเสม็ดชุน และบ้านหาดใหญ่ เดิมดินแดนหาดใหญ่เป็นเนินสูงมีผู้คนอาศัยอยู่ไม่มากนัก การคมนาคมไม่สะดวก เป็นป่าต้นเสม็ดชุน โดยทั่วไปชาวบ้านจึงเรียกว่า บ้านโคกเสม็ดชุน เมื่อทางการได้ตัดทางรถไฟมาถึงท้องถิ่นนี้ จึงมีประชาชนอพยพมาตั้งหลักแหล่งทำมาหากิน และเพิ่มมากขึ้นเป็นลำดับ บริเวณบ้านโคกเสม็ดชุนมีต้นไม้ขึ้นอยู่หลายชนิด เช่น ต้นมะม่วง ต้นมะไฟ ต้นตาล ฯลฯ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของชาวบ้านที่มักจะปลูกผลไม้พื้นบ้านควบคู่ไปกับการตั้งบ้านเรือนเสมอ สภาพพื้นที่โดยรอบ บ้านโคกเสม็ดชุนในสมัยนั้นเป็นหนองเป็นบึง มีป่ารกร้างโดยรอบบ้านเรือนของผู้คน

Answer 4

จริงๆ แล้วพื้นที่ในอำเภอนี้เดิมเป็นรูปคล้ายแอ่งกระทะ
ขนาดใหญ่คล้ายทะเล จึงเป็นที่มาของชื่อหาดใหญ่